Eigenaren van niet afgesloten parkeerterreinen worstelen met de vraag hoe zij tegen ongewenste parkeerders kunnen optreden. Aan wegslepen zijn risico’s en nadelen verbonden. Een slagboom plaatsen mag (onder voorwaarden). Mag een wielklem plaatsen ook? In deze blog leggen we uit wanneer dat kan en waar je op moet letten.
Is er sprake van een openbare weg?
Voor de vraag of je maatregelen kunt nemen tegen ongewenst parkeren, is het allereerst van belang om vast te stellen of in het geval van een parkeerplaats sprake is van een ‘weg’ en zo ja, of dan ook sprake is van een ‘openbare weg’.
Wat is een weg?
De wet verstaat onder een weg “alle voor het openbaar verkeer openstaande wegen of paden met inbegrip van de daarin liggende bruggen en duikers en de tot die wegen behorende paden en bermen of zijkanten ”.[1]
Is een parkeerplaats een weg?
Parkeren onderdeel van de afwikkeling van verkeer.[2] Een parkeerterrein heeft een algemene verkeersfunctie voor een grote onbepaalde publieksgroep.[3] Een parkeerplaats is dan ook een weg in de zin van artikel 1 lid 2 van de Wegenwet.
Wat is een openbaar parkeerterrein?
Eigenaren van een parkeerterrein hebben slechts al het verkeer hierop te dulden, wanneer sprake is van een openbaar parkeerterrein.[4] Er valt een drietal situaties te onderscheiden waarin een parkeerterrein tevens een openbare weg is:
- Het parkeerterrein is al voor 30 jaar voor eenieder toegankelijk.
- Het parkeerterrein is 10 jaar lang voor eenieder toegankelijk én al 10 jaar onderhouden door het Rijk, de provincie of de gemeente.
Een uitzondering op voorgaande geldt wanneer voor minimaal één jaar naar buiten toe duidelijk is gemaakt dat het parkeerterrein niet voor iedereen toegankelijk is, onder meer door het plaatsen van een bordje met ‘privé parkeerterrein’, of iets vergelijkbaars. - De eigenaar heeft het parkeerterrein als openbaar bestempeld.
Als aan deze voorwaarden is voldaan, is het parkeerterrein openbaar en mag deze niet worden afgesloten, ook mogen er dan geen wielklemmen worden geplaatst. Het is dus van belang om te beseffen dat men door tijdsverloop of gedrag het privé bezit van een parkeerterrein kan verliezen aan de openbaarheid.
Onttrekken aan de openbaarheid
Is een parkeerterrein openbaar, maar is dit niet de wens? Dan dient het terrein (de weg) te worden onttrokken aan de openbaarheid. Om dit te doen, een besluit van de gemeenteraad nodig.[5] Het is de bevoegdheid van de gemeente om een eenmaal openbare weg, weer privaat te maken.
Mag je een privé parkeerterrein afsluiten?
Is er geen sprake van een openbaar parkeerterrein (omdat niet aan de voorwaarden is voldaan), dan mag deze rechtmatig worden afgesloten. Het is wel zaak om goed te checken of daadwerkelijk geen sprake is van een openbare weg, omdat de gemeente anders mogelijk een handhavingsbevoegdheid heeft wegens het (ten onrechte) onttrekken van de weg aan de openbaarheid.[6]
Mag je ook een wielklem plaatsen?
Ja dat mag. Maar neem wel deze aanbevelingen in acht.
Waarschuwen
Het is belangrijk om bij een parkeerterrein dat zonder slagboom toegankelijk is, heel duidelijk aan te geven dat het een privé terrein is en dat de eigenaar van het terrein ook optreedt tegen foutparkeerders.
Plaats dus voldoende, goed zichtbare borden waarop ook wordt aangegeven hóe tegen het foutparkeren wordt opgetreden. Zeker als dat met een wielklem is. Door een bord te plaatsen met ‘Wielklemregeling van kracht’ is de foutparkeerder gewaarschuwd dat een terreineigenaar tegen het fout parkeren zal optreden.
Zorgvuldig plaatsen
Iemand die foutparkeert, pleegt een inbreuk op het eigendomsrecht van de terreineigenaar. Maar plaatst de terreineigenaar vervolgens een wielklem, dan pleegt hij ook een inbreuk op het eigendomsrecht van de eigenaar van de auto.[7] Het is dus belangrijk dat zo’n wielklem voor een foutparkeerder zorgvuldig en voorzichtig geplaatst is.
Informeren
Het is ook van belang dat de eigenaar van een fout geparkeerde auto direct opmerkt dat een wielklem is geplaatst, om te voorkomen dat wordt gepoogd te gaan rijden met de wielklem aan het wiel. Het is verstandig om bij het plaatsen van een wielklem bijvoorbeeld onder de ruitenwisser een bericht achter te laten dat er een wielklem is geplaatst en onder welke voorwaarden deze weer wordt verwijderd.
Verwijderen
Zorg dat een wielklem op eerste verzoek weer wordt verwijderd, eventueel tegen vergoeding van gemaakte kosten.
Tot slot
Op internet vind je bedrijven die het plaatsen van een wielklem als service aanbieden. In de rechtspraak is ook terug te vinden dat het plaatsen van een wielklem (bij foutparkeren) in bijvoorbeeld het huisreglement van een parkeergarage is opgenomen.[8]
Heeft u hier vragen over? Neem gerust contact met ons op!
Floor van Bussel & Caren Schipperus
[1] Artikel 1 lid 1 aanhef en onder B Wegenverkeerswet 1994
[2] ECLI:NL:RVS:2013:CA1331.
[3] ECLI:NL:RVS:2018:2283.
[4] In de zin van artikel 4 Wegenwet, zie o.a. ECLI:NL:RVS:2013:CA1331.
[5] Artikel 9 lid 1 Wegenwet: de raad bereidt een dergelijk besluit voor op grond van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 Awb (ontwerpbesluit met zienswijzemogelijkheid). De raad moet het definitieve besluit mededelen aan Gedeputeerde Staten (artikel 9 lid 2).
[6] ECLI:NL:RVS:2022:2621.
[7] Een eigenaar dient een inbreuk op zijn eigendom te dulden indien de inbreukmaker een gerechtvaardigd belang heeft bij de inbreuk en de eigenaar daardoor geen schade lijdt, niet in zijn gebruiksmogelijkheden wordt beperkt en geen hinder van de inbreuk ondervindt.
[8] ECLI:NL:RBAMS:2024:330.
