Jaren geleden ging ik naar het eerste congres van het Instituut voor Bouwrecht over de #Omgevingswet. Ik herinner me dat Jan Struiksma uitlegde dat hij het nut er niet van in zag. Een simpel Zwitsers zakmes met een mesje en een flesopener volstond. Zo’n dik mes, met alle tools, is alleen maar onhandig. Affijn, de rest is geschiedenis zou je zeggen.
Op 3 november 2023 stond diezelfde Jan Struiksma tijdens het zoveelste congres over de Omgevingswet toch tamelijk enthousiast bij het onderdeel #DSO waar de toegestroomde praktijkjuristen bijgespijkerd werden over hoe dit er straks uit komt te zien.
“Het zal er wel van komen”
Alhoewel het merendeel van de aanwezigen op de vraag van Staatsraad Jaap Hoekstra aangaf “tegen de inwerkingtreding te zijn”, was de teneur onder de deelnemers “het zal er wel van komen per 1 januari 2024”. Dat gezegd hebbende, het was een bijzonder goed inhoudelijk programma, waardoor we best diepgaand op voor de praktijk belangrijke onderdelen van de Omgevingswet zijn ingegaan.
Omarm de chaos
Dit heeft mij (toch) wel redelijk enthousiast gemaakt. Het is een dik Zwitsers zakmes geworden, maar ik ga het nu toch maar in gebruik nemen. Wat het ons gaat brengen? Ik weet het niet. Chaos zal ons deel zijn, maar in plaats van ons ertegen te verzetten, kunnen we het beter omarmen (vrij naar Jan Rotmans).
Playground voor commerciële advocaten?
De Raad van State heeft gesteld dat de Omgevingswet een “playground voor de commerciële advocatuur” zal worden. Ik denk dat hij de adviesbureaus en interimmers die nu overal aan het werk zijn om de Omgevingswet bij overheden te implementeren, al een tijdje op die playground aanwezig zijn. En dit alles op kosten van de samenleving.
Ik weet overigens niet of ik het zelf als commerciële advocaat zo redelijk vind om het pionierswerk dat samengaat met de eerste inhoudelijke vragen, allemaal bij de cliënt in rekening te brengen. Cliënten zijn er allergisch voor als hun advocaat studeert op hun kosten. Vooralsnog hebben de afgelopen jaren die ik gestoken heb in studie en opleiding, vooral heel veel geld gekost. Laten we de kennis in de praktijk gaan toetsen.
Samen op de playground
Als het dan eenmaal zo is dat we vanaf januari 2024 met de Omgevingswet gaan werken, laten we dan samen, met alle partijen op de playground van de Omgevingswet, bijdragen aan het slagen ervan.
Dat betekent dat we kennis die we opdoen, zoveel mogelijk delen. In blogs, artikelen, op openbaar vindbare plaatsen met voetnoten en verwijzingen naar vindplaatsen. Laten we elkaar de hand reiken en mild zijn voor elkaar (en ik roep ook de de Rechtspraak daartoe op) en samen onze weg vinden in de Omgevingswet. Laten we samen oplossingen zoeken voor onderdelen die nog niet functioneren. Hoe eerder de lekken in de boot van de Omgevingswet gedicht zijn, hoe sneller en beter we ermee kunnen varen.
Gaat AI het DSO redden?
Tot slot. De technische inleiding op het DSO viel me niet tegen. En alhoewel er nog veel te verbeteren is en het nog niet zo gebruiksvriendelijk is, denk ik dat er een oplossing in de maak is: AI. Alle informatie op het DSO wordt openbaar vindbaar. De ontwikkeling van AI gaat zo ontzettend snel, dat we – is mijn verwachting – sneller dan we denken met AI het DSO doorzoekbaar maken. Dan hoeven we alleen nog maar te leren de juiste vraag te stellen.
