Als bij de gemeente een aanvraag voor een reguliere omgevingsvergunning is ingediend, moet het bevoegd gezag binnen een bepaalde termijn daarop een besluit nemen. Als men niet op tijd beslist, kan dit betekenen dat een vergunning van rechtswege wordt verleend.
Vergunningverlening van rechtswege
De vergunning van rechtswege[2] is een manier om bij bepaalde typen vergunningen[3] te voorkomen dat het overschrijden van de beslistermijn zonder gevolgen blijft. Wanneer niet binnen de wettelijke termijn wordt beslist is de vergunning dus ‘automatisch’ verleend en deze moet door de gemeente bekend worden gemaakt. De vergunning van rechtswege is aan te merken als een ‘gewoon’ besluit. Dat betekent dat derden hiertegen bezwaar kunnen maken.
Opschorten van de beslistermijn
De beslistermijn kan op verschillende manieren worden opgeschort:
- Er ontbreekt informatie, de gemeente vraagt om informatie en totdat de informatie is aangeleverd (of de daarvoor gestelde termijn is verstreken), is de termijn opgeschort;
- De aanvrager heeft meer tijd nodig om informatie (1) aan te leveren, en verzoekt om verlenging van de termijn;
- De gemeente maakt gebruik van de wettelijke mogelijkheid om de beslistermijn éénmalig te verlengen;
- De gemeente vraagt aan de aanvrager of deze kan instemmen met verlenging van de beslistermijn.
In dit laatste geval moet de gemeente aan de aanvrager van de vergunning vragen of deze schriftelijk wil instemmen met uitstel.[1] Vaak is deze laatste optie voor de aanvrager een vorm van “kiezen uit twee kwaden”: als namelijk niet wordt ingestemd met de verlenging, zal in de meeste gevallen de gemeente besluiten om de vergunning te weigeren.
Casus
In een casus die wij kregen voorgelegd, was er sprake van regelmatige communicatie tussen een vergunningaanvrager en de behandelaar via WhatsApp. Eén van de berichten die was uitgewisseld, daags voor het einde van de beslistermijn, betrof een eenzijdige vraag van de vergunningaanvrager of de gemeente meer tijd nodig had om te beslissen (opschortingsmogelijkheid 4). Het WhatsAppbericht werd niet per WhatsApp beantwoord. Enkele dagen later trof de aanvrager op de deurmat een brief van de gemeente met daarin de bevestiging dat de aanvrager de gemeente had verzocht om de beslistermijn te verlengen (opschortingsmogelijkheid 2). De inhoud van de brief kwam niet overeen met de letterlijke tekst van het WhatsApp bericht.
Is hier sprake van een vergunning van rechtswege?
Of er een vergunning van rechtswege is verleend, is afhankelijk van een aantal aspecten.
- Kan het bericht van de aanvrager via WhatsApp worden gezien als een schriftelijke instemming met opschorting van de beslistermijn? Is er namelijk schriftelijk ingestemd met opschorting, heeft de gemeente nog de tijd om op de vergunningsaanvraag te beslissen. Er is dan geen vergunning van rechtswege verleend.
- Het tweede aspect ziet op de door de gemeente verstuurde brief. In de brief staat dat de aanvrager om uitstel heeft verzocht op de datum van de WhatsAppbericht communicatie. Deze constatering was feitelijk onjuist.
- Gelet op hetgeen vereist is voor een geldige opschorting van de termijn, namelijk dat door aanvrager schriftelijk moet worden ingestemd met uitstel, is wat in de brief is beschreven onvoldoende voor een opschorting. In de brief wordt verwezen naar het feit dat door aanvrager is verzocht om uitstel. Daarvan is geen sprake. Dit zou dus tot gevolg kunnen hebben dat de termijn niet is opgeschort en er sprake is van een vergunningverlening van rechtswege.
Hoe zit het nu met het WhatsAppbericht? Is er sprake van schriftelijke instemming door aanvrager? In een eerdere blog heb ik uitgelegd dat een WhatsAppbericht kan worden gezien als ‘schriftelijk’ in de zin van het schriftelijkheidsvereiste.
Daarbij is wel vereist dat de schriftelijke instemming uitdrukkelijk moet zijn gegeven en deze moet kunnen worden afgeleid uit de gang van zaken. De aanvrager in de casus communiceerde vaker via WhatsApp met de gemeente. Om weigering van de vergunning te voorkomen, was de aanvrager op zich bereid om uitstel van de beslistermijn te verlenen (opschortingsmogelijkheid 4).
Toch valt er ook wat tegenin te brengen. De gemeente heeft nooit op het WhatsAppbericht gereageerd. De gemeente heeft het uitstelverzoek niet via WhatsApp gesteld. In de brief is niet verwezen naar het door de aanvrager verzonden WhatsAppbericht. De gemeente had verder niet kenbaar gemaakt dat correspondentie via WhatsApp voor dit soort zaken mogelijk is. Al met al was WhatsApp geen gangbaar middel voor communicatie tussen de gemeente en de aanvrager.
Conclusie
Alleen als de gemeente per WhatsApp aan de aanvrager gevraagd had om in te stemmen met verlenging van de beslistermijn, zou een reactie daarop per WhatsApp als een geldige verlenging van de beslistermijn kunnen gelden. Nu de aanvrager noch per brief, noch per WhatApp verzocht heeft om de beslistermijn te verlengen, is de inhoud van de brief van de gemeente onjuist. De beslistermijn voor de reguliere vergunning is niet rechtsgeldig verlengd. In dit geval is waarschijnlijk sprake van een vergunning van rechtswege.
Wilt u meer weten over de termijnen die gelden voor besluiten van de overheid? Neem dan contact op met mij of met één van mijn collega’s.
[1] Artikel 4:15 Awb.
[2] Ook wel ‘lex silencio positivo’ genoemd.
[3] Let op: dit geldt niet voor alle soorten vergunningaanvragen. Er moet sprake zijn van een ‘reguliere voorbereidingsprocedure’ ten aanzien van de aanvraag. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de bouwvergunning die binnen het bestemmingsplan past.
