We hebben er allemaal al eens mee te maken gehad: je spreekt iets af met een ander maar die ander komt zijn afspraken niet na. In juridische zin zouden we dan kunnen spreken van een wanprestatie. De omschrijving die de wet geeft van een wanprestatie is Iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis.
Dit klinkt moeilijker dan het is. Een simpel voorbeeld is de situatie waarin u een tv koopt die bij installatie thuis niet blijkt te werken. De verkoper van de tv heeft een wanprestatie geleverd omdat hij u een werkende tv had behoren te geven, maar dit niet heeft gedaan. Hoe nu verder?
Verzuim
Wanneer sprake is van een wanprestatie kunt u aanspraak maken op schadevergoeding. Ook ontbinding van de overeenkomst behoort tot de opties. Deze opties vereisen echter nog wel een tussenstap, namelijk die van verzuim.
Laten we het voorbeeld van de tv er nog eens bij pakken. U gaat met de kapotte tv terug naar de verkoper en meldt hem dat de tv niet werkt. Voordat u aanspraak kunt maken op schadevergoeding en ontbinding van de koopovereenkomst, moet u de verkoper de mogelijkheid geven om de tv te maken althans eenzelfde – werkende – tv te geven aan u. U kunt de verkoper een termijn stellen waarbinnen hij voor reparatie of vervanging moet zorgdragen. Zodra de verkoper niet binnen de door u gegeven termijn de tv heeft gerepareerd of vervangen, dan treedt verzuim in bij de verkoper. Daarna kunt u schadevergoeding of ontbinding van de overeenkomst verlangen.
Ontbinding
Wat betekent ontbinding van de overeenkomst nu precies? Het gevolg van ontbinding is dat de overeenkomst per direct wordt beëindigd. Vervolgens moeten partijen de over en weer geleverde prestaties ongedaan maken. Dit laatste laat zich makkelijk illustreren aan de hand van het voorbeeld van de tv.
Toen u met de verkoper afsprak dat u de tv van hem zou kopen, ontstonden er voor u en de verkoper verplichtingen. Deze verplichting bestond er voor de verkoper uit dat hij u een tv moest geven en u was verplicht de koopsom te betalen aan de verkoper. Wanneer de overeenkomst wordt ontbonden moeten deze verplichtingen ongedaan worden gemaakt. Dat betekent dat u de tv moet teruggeven aan de verkoper en de verkoper moet u de koopsom terugbetalen. Dit laatste spreekt tot ieders verbeelding. In de volksmond wordt dan geroepen “Ik wil mijn geld terug!” Of de verkoper daartoe vrijwillig zal overgaan is vers twee. Zo niet, dan kunt u dat mogelijk in een gerechtelijke procedure eisen.
Gerechtvaardigd?
Belangrijk is wel om op te merken dat de wanprestatie de ontbinding wel moet rechtvaardigen. Met andere woorden, de wanprestatie moet wel van zodanig gewicht zijn dat het voldoende in verhouding staat tot de ingrijpende gevolgen van de ontbinding van de overeenkomst. Een pietluttige afwijking zal niet snel voldoende grond zijn om tot ontbinding van de overeenkomst over te mogen gaan.
Zorg voor behoud
Zoals aangegeven, moet u als koper na ontbinding de tv aan de verkoper teruggeven. Op u rust daarom de verplichting om te zorgen voor behoud van de tv. Wat betekent dat? U mag bijvoorbeeld de tv niet in duizend stukje slaan als u boos bent omdat de tv niet werkt. Ook mag u de tv niet doorverkopen. In een zaak bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden had een koper van een auto de koopovereenkomst ontbonden, maar de auto wel verkocht en doorgeleverd. De koper kon de auto dus niet meer teruggeven. Het hof oordeelde dat de koper zelf tekortgeschoten was in de nakoming van de teruggaveverplichting jegens de verkoper. De schadevergoeding die de koper eiste werd verminderd met de schade die de verkoper daardoor leed.
Heeft u te maken met een wanprestatie of ontbinding en wilt u weten wat uw mogelijkheden zijn, neem dan vrijblijvend contact met ons op.
Deze blog is geschreven voor Jaap van Vlastuin, hij was juridisch medewerker bij ALEX advocaten.
